امام علی(ع)؛ احیاگر سنت پیامبر، کارآمدی حکومت امیرالمومنین

به گزارش بلاگ پو، خبرنگاران، گروه دین و اندیشه: بازخوانی سیره امیرالمومنین و نحوه حکومت داری ایشان، ابهامات زیادی را برای ما در مصادیق مختلف مانند شفافیت حکومت، کارآمدی حکومت، وحدت و… آشکار می نماید. در تبادل نظر با فرزاد دنیا بین، نهج البلاغه پژوه و عضو هیئت علمی دانشگاه شاهد، به مناسبت سالروز ولادت امیرالمومنین (ع) به آنالیز سیره سیاسی آن حضرت در مواجهه با چالش های حکومت ایشان پرداخته ایم. متن زیر مشروح تبادل نظری مهر با این استاد دانشگاه است.

امام علی(ع)؛ احیاگر سنت پیامبر، کارآمدی حکومت امیرالمومنین

*یکی از مسائلی که در سیره حکومت داری امیرالمومنین مشهود است و به نظر می رسد در وضعیت کنونی جامعه ما نیز احتیاج به تبیین دارد، این است که برخی اصحاب کارهایی مغایر با سیره حکومت داری آن حضرت انجام می دادند که امیرالمومنین از آن رضایت نداشت؛ ضمن بیان مصادیقی از این مسئله، بفرمائید مواجهه امیرالمومنین با این اصحاب چگونه بود؟

علی (ع) به مجرد اشتباه یا رفتار خلاف ممشای علوی، منصوبین را عزل نمی کردند. برای عزل باید جمیع جهات را دید. در دعوت به عزل و نصب، احساسی و هیجانی و تحت تأثیر جو نباشیم.

مثلاً حضرت به خاطر حضور عثمان بن حنیف در مهمانی اشرافی یکی از اشراف بصره، ایشان را عزل نکرد بلکه تذکر دادند.

بیعت با امیرالمؤمنین، در فضایی کاملاً آزاد انجام گرفت و هیچ تهدیدی وجود نداشت. از این رو برخی از مسلمانان به بهانه های واهی، از بیعت کردن امتناع کردند. در این شرایط، برخی از یاران حضرت، شیوه بیعت تحمیلی را پیشنهاد می کردند. البته نیت و قصد آنان خیر بود و گمان می کردند که با زور و فشار می توان جلوی مخالفت ها را گرفته و جامعه ای یکدست پدید آورد. مالک اشتر درباره عبدالله بن عمر به امام گفت: عبدالله احساس امنیت و آزادی می نماید که حاضر به بیعت نیست و خود را از تازیانه و شمشیر شما در امان می بیند، اجازه دهید تا گردن او را بزنم! امام فرمود: من بیعت از روی اکراه نمی خواهم، او را آزاد بگذارید: فقال الاشتر: إن هذا أمن من سوطک و سیفک فدعنی اضرب عنقه، فقال (ع): لست ارید ذلک منه علی کره، خلّو سبیله.

افرادی بودند که تا آن لحظه برای حکومت ایجاد زحمت ننموده بودند، ولی جزو موافقین حکومت هم نبودند. برخی از پیروان حضرت فشار می آوردند که باید کار اینها را یکسره کنیم تا مسئله ای ایجاد ننمایند. امیرالمومنین فرمودند: اینها که فعلاً کاری انجام نداده اند. آنها می گفتند ما اینها را می شناسیم اینها اگر آزاد باشند خطر ایجاد خواهند کرد. برخورد با کسانی که مورد سوءظن قرار می گیرند و اقدام به دستگیری و حبس آنان، در جهت جلوگیری از اقدامات تخریبی شان، یکی از خواسته های اینها بود.

مثلاً ابن عباس به امیرالمؤمنین پیشنهاد کرد که چون طلحه و زبیر در صددند که به مکه بروند و در آن جا زمینه شورش و عصیان را فراهم آوردند، آن ها را زندانی کند و بدین وسیله جلوی فتنه آن ها را بگیرد. ولی امیرالمؤمنین به چنین پیشنهادهایی تن نمی داد و آن را ظلم می شمرد و مجازات قبل از جرم را ناعادلانه می دانست: یابن عباس أتأمرونی بالظلم بدأ و بالسیئه قبل الحسنه و اعاقب علی الظنه و التهمه، کلاً! (الجمل، مفید، ص 167) حضرت فرمودند اینها که هنوز کاری ننموده اند. ما ظلم را شروع کنیم؟ اگر جنایتی انجام نداده اند و مرتکب خلافی نشده اند نمی توان آنها را محاکمه کرد.

گروهی بودند که ضد انقلاب نبودند و طرفداری معاویه را هم نمی کردند. کاری به حکومت و دستگاه حکومتی نداشتند و به نوعی کناره گیری نموده بودند و سراغ زندگی شأن رفته بودند. برخی از انقلابی ها نسبت به آنها این عقیده را داشتند که چطور می گردد از امکانات حکومت علی (ع) استفاده می کنید و تحت لوای حکومت او هستید و همکاری نمی کنید. این وظیفه شماست که از خلافت علی (ع) حمایت کنید. اما در حکومت علوی، کسانی که با حضرت بیعت ننموده بودند، از امنیت و آزادی برخوردار بودند و تا وقتی در برابر حکومت دست به قیام نمی زدند، کسی متعرض آن ها نمی شد، ولی برخی از یاران، اینگونه مماشات و سماحت را نمی پذیرفتند و خواستار برخورد با این گروه بودند، مثلاً محمدبن ابی بکر وقتی به عنوان استاندار مصر به آن جا رفت، در فاصله کم تر از یک ماه، کسانی که از بیعت کناره گیری نموده بودند را احضار نموده و اخطار نمود که یا تسلیم می شوید و ما را می پذیرید، و یا باید مصر را ترک نموده و از شهرهای ما بیرون روید، چون اینجا جای امت حزب الله است و ما این امکانات را خرج شماها نمی کنیم: اما ان تدخلوا فی طاعتنا اما ان تخرجوا من بلادنا. و چون آنان مقاومت کردند، محمد بن ابی بکر، با عده ای از این ساکت ها هم درگیری پیدا کرد؛ تنها به جرم این که ساکت بودند. این درحالی بود که استاندار قبل قیس بن سعد به آن ها امنیت داده بود (توضیح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج 6)

در حکومت علی (ع)، اصحاب درجه یک، بعضاً اقداماتی مغایر با ممشا و سیره حکومتداری حضرت انجام می دادند. این رفتارها به خاطر فهم آنها و از سر دلسوزی انجام می شد.

حضرت، به خاطر این اختلاف فهم ها و رفتارها که از جانب ایشان تذکر هم دریافت می کرد، تمام فضائل را نادیده نمی گرفتند و آنها را حذف نمی کردند.

*صداقت و شفافیت در حکمرانی یکی از ویژگی های شاخص حکومت امیرالمومنین است، در خصوص این مسئله به چه نکاتی می توان اشاره نمود و اهتمام امیرالمومنین به این مسئله چگونه است؟

علی (ع) با مردم خود صادقانه سخن می گفت و می فرمود: وَلْیَصْدُقْ رَائِدٌ أَهْلَهُ. پیشوای قوم باید با مردمِ خود به راستی سخن گوید. ایشان در شروع حکومت، در نخستین خطبه اش با مردم چنین گفت: ذِمَّتِی بمَا أَقُولُ رَهِینَهٌ وَ أَنَا بهِ زَعِیمٌ … وَاللَّهِ مَا کَتَمْتُ وَشْمَهً وَ لاکَذَبْتُ کِذْبَهً.

آنچه می گویم، در عهده خویش می دانم، و خود ضامن آنم … به خدا سوگند! به اندازه سرِ سوزنی حقیقتی را پنهان ندارم و هیچ گونه دروغی نگویم.

از منظر ایشان، اصلاح امور، جز در سایه صداقت و شفافیت میسر نمی گردد. آن حضرت می فرماید: الصِّدْقُ صَلاحُ کُلِّ شی ءٍ [وَ] الکَذِبُ فَسَادُ کلِّ شَی ءٍ.

صداقت سبب صلاح هر چیز، و دروغ سبب تباهی هر کاری است.

به همین دلیل در عهدنامه مالک اشتر گزیده ترین اشخاص در حکومت را حق گو ترین افراد می دانند.

ثُمَّ لْیَکُنْ آثَرُهُمْ عِنْدَک أَقْوَلَهُمْ بمُرِ الْحَقِّ لَک وَ أَقَلَّهُمْ مُسَاعَدَهً فِیمَا یَکونُ مِنْک مِمَّا کَرِهَ اللَّهُ لأَوْلِیَائِهِ وَاقِعاً ذَلِک مِنْ هَوَاک حَیْثُ وَقَعَ .

یعنی آنگاه باید گزیده ترین آنان نزد تو کسی باشد که سخن تلخ حق را به تو بیشتر گوید، و در کاری که از تو سر می زند و از جمله کارهایی باشد که خدا آن را برای دوستان خود نمی پسندد، از همگان کمتر تو را کمک کند. به هر کجای خواست تو می خواهد بربخورد.

علی (ع) در رابطه با مردم بر قاعده إِصحار (شفاف سازی) تاکید داشتند.

وَ إِنْ ظَنَّتِ الرَّعِیَّهُ بک حَیْفاً، فَأَصْحِرْ لَهُمْ بعُذْرِک، وَاعْدِلْ عَنْک ظُنُونَهُمْ بإِصْحَارِک، فَإِنَّ فی ذَلِک رِیَاضَهً مِنْک لِنَفْسِک، وَ رِفْقاً برَعِیَّتِک، وَ إِعْذَاراً تَبْلُغُ بهِ حَاجَتَک مِنْ تَقْوِیمهمْ عَلَی الْحَقِ .

یعنی اگر مردمان بر تو گمان ستم برند، عذر خود را آشکارا با آنان در میان گذار و با این کار ایشان را از بدگمانی بیرون آر، که بدین رفتار، خود را به تربیت اخلاقی خوی داده باشی و با مردمان مدارا نموده و با عذری که می آوری، بدانچه خواهی، می رسی و آنان را به راه حق درمی آوری.

امام (ع) فرمان می دهند که حاکمان و زمامداران باید همه مطالب را با مردمان در میان بگذارند و هیچ چیز را به جز اسرار نظامی از مردمان مخفی ندارند.

*یکی از مسائلی که در سیره امیرالمومنین مشهود است این است که امام علی (ع) هیچگاه اجازه ندادند قضایای بعد از رحلت رسول خدا، عامل اختلاف گردد. از سوی دیگر حقانیت امیرالمومنین نیز نباید به فراموشی سپرده می شد، امیرالمومنین در این میان در بیان حقانیت خود و همچنین حفظ وحدت جامعه چطور عمل کردند؟

علی (ع) هرگاه در مواجهه با سوال در خصوص وقایع بعد از رحلت پیامبر مکرم اسلام قرار می گرفت به بسط و توضیح آن نمی پرداخت و فقط گذرا به بیان استدلال خویش می پرداخت. به عنوان نمونه، آنگاه که علی (ع) بر بالای منبر سخن می گفتند یکی از مردان بنی اسد از ایشان پرسید: چرا مردم، شما را از خلافت باز داشتند، در حالی که شما بدان سزاوارتر بودید؟

امام با بیان این نکته که پرسش مذکور ناسنجیده است فرمود: ای برادر بنی اسدی تو مردی پریشان و مضطربی که نابجا پرسش می کنی، لیکن تو را حق خویشاوندی است، و حقّی که در پرسیدن داری و بی گمان طالب دانستنی. پس بدان که: آن ظلم و خود کامگی که نسبت به خلافت بر ما تحمیل شد، در حالی که ما را نسب برتر و پیوند خویشاوندی با رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله و سلّم استوارتر بود، جز خودخواهی و انحصار طلبی چیز دیگری نبود که: گروهی بخیلانه به کرسی خلافت چسبیدند، و گروهی سخاوتمندانه از آن دست کشیدند. آنگاه حضرت فرمودند که داور خداست، و بازگشت همه ما به روز قیامت است (نهج البلاغه، خطبه 162)

علی (ع) در پاسخ به نامه معاویه که در آن بیان نموده بود شیخین افضل از علی (ع) بوده اند بدون آنکه وارد در این بحث گردد با بیانی عتاب آلود به معاویه می فرمایند:

پنداشتی که رجحانن انسان ها در اسلام فلان کس، و فلان شخص است چیزی را یاد آورده ای که اگر اثبات گردد هیچ ارتباطی به تو ندارد، و اگر دروغ هم باشد به تو مربوط نمی گردد، تو را با انسان های برتر و غیر برتر، سیاستمدار و غیر سیاستمدار چه کار است اسیران آزاد شده و فرزندانشان را چه رسد به تشخیص امتیازات میان مهاجران نخستین، و ترتیب درجات، و شناسایی منزلت و مقام آنان هرگز خود را در چیزی قرار می دهی که از آن بیگانه ای… (نهج البلاغه، نامه 28)

و در بخش دیگری از نامه می فرمایند: (به هر تقدیر) نمی دانم آیا صحابه در این مورد که حق مرا گرفته اند (خطایی ننموده اند) و از این عیب منزه و سالمند؟ یا انصار ستم نموده اند؟ [بلکه] فقط این را دانستم و دیدم آنچه سلب شده همان حقّ من است، و آن را به خدا واگذاشتم که از ایشان درگذرد. (نامه 28)

چنانچه گفته شد علی (ع) علی رغم تاکید بر احقیت و اولویت خود در حکومت و نقد آنچه اجرا شده بود اما هیچگاه مسائل پیش آمده بعد از پیامبر اسلام را مایه تفرق نساختند. علی (ع) در عین بیان استدلال و بحث عالمانه تا آنجا که به تفرقه و اختلاف نینجامد، داوری در خصوص گذشته را به خدای تعالی و روز جزا واگذاشتند و هیچگاه زبان به طعن و سب و لعن نگگرددند و بلکه فراتر از آن همیشه در حد امکان مساعدت کردند و از آنچه شایسته بود تمجید کردند و آنچه را که ناشایست بود تذکر دادند و به تعبیر خویش، در مقام وزارت، نقشی فعال ایفا نمودند.

ایشان همیشه تاکید داشتند که باید اکنون را دید و بر دشمنان حقیقی اسلام توجه داشت و از اینرو در پاسخ به پرسش مرد اسدی که در باره سقیفه پرسیده بود فرمودند: بیا و داستان پسر ابوسفیان را به یاد آور…

*آیا در نهج البلاغه به مسئله غدیر خم و حقانیت امیرالمومنین اشاره شده است؟

اولاً نهج البلاغه همه کلمات امام علی (ع) نیست و حتی دو برابر خطبه هایی که در نهج البلاغه آمده از امیرمومنان، خطبه صادر شده است. متن کامل خطبه ها نیز نیامده است و بر اساس دو شاخص فصاحت و بلاغت، سخنان ایشان گلچین شده است.

ثانیاً در برخی از خطب امام به حجه الوداع و غدیر استناد شده است. به عنوان نمونه در المسترشد طبری، متن تقطیع شده خطبه 2 چنین آمده است. مرحوم سید رضی بُرِشهایی از آن خطبه را در نهج نقل نموده (خطبه 2) ولی قسمتهای مربوط به کلمه غدیر را حذف نموده است. چنانکه المسترشد ذکر نموده، در بخش حذف شده آمده است: وَ لَنَا خَصَائِصُ حَقِّ الْوَلَایَةِ، وَ فِینَا الْوَصِیَّةُ وَ الْوِرَاثَةُ، [وَ حُجَّةُ اللَّهِ عَلَیْکُمْ فِی حِجَّةِ الْوَدَاعِ یَوْمَ غَدِیرِ خُمٍّ، …]

ضروری است بگویم المسترشد فی الامامه کتابی کلامی درباره امامت نوشته ابن رستم طبری از عالمان دینی و متکلمان امامیه در اواخر قرن 3 و اوایل قرن 4 ق. است. این کتاب افزون بر لحاظ کلامی، به لحاظ تاریخی نیز دارای اهمیت است زیرا مؤلف برخی روایات تاریخی را از منابع تاریخی مفقود در این کتاب نقل نموده است.

ثالثاً غیر از آن، مفاد حدیث غدیر این است که خلافت بلافصل حق علی (ع) است، در نهج البلاغه بارها به این حق تصریح شده است؛ مثلاً:

الف) حق ویژه علی (ع) که از زمان وفات پیامبر غصب شد. والله مازلتُ مدفوعا عن حقی منذ قبضَ الله رسولَه.... (به خدا سوگند، از همان لحظه ای که خداوند پیامبرش را قبض روح کرد، همیشه حق من از من گرفته شده) خطبه 6

ب) وقتی مردم با ایشان بیعت کردند، در خطبه ای فرمود که پایان حق به حقدار رسید. (الْآنَ إِذْ رَجَعَ الْحَقُّ إِلَی أَهْلِه) خطبه 2

ج) در همان خطبه هنگام بیعت تصریح کردند که حق ولایت و وصایت، به اهل بیت ع اختصاص دارد (هُمْ أَسَاسُ الدِّینِ وَ عِمَادُ الْیَقِینِ إِلَیْهِمْ یَفِی ءُ الْغَالِی وَ بِهِمْ یُلْحَقُ التَّالِی وَ لَهُمْ خَصَائِصُ حَقِّ الْوِلَایَةِ وَ فِیهِمُ الْوَصِیَّةُ وَ الْوِرَاثَةُ) خطبه 2

د) در جای جای نهج البلاغه سخن از حق خود به میان آورده اند.

غیر از آن در موارد متعددی، حضرت به واقعه غدیر احتجاج و استناد کردند.

برای نمونه موارد زیر را می توان یاد کرد:

1 در روز شوری به سال 23 ق. وقتی جناب عمر خلافت را میان شش تن به شوری وا نهاد، بنا به نقل ابوالطفیل عامر بن واثله که بر در ایستاده بود، علی علیه السلام بر یک یک مناقب خود از حاضران اقرار گرفت و از جمله در مقام احتجاج به اعضای شوری گفت: شما را به خدا سوگند می دهم آیا در میان شما جز من کسی هست که رسول خدا صلی الله علیه و آله درباره اش گفته باشد من کنت مولاه فعلیٌ مولاه. اللهمّ وال من والاه و عاد من عاداه و انصر من نصره. لیبلّغ الشاهدُ الغائبَ؟ حاضران گفتند: نه. (خوارزمی، المناقب، ص 217)

2 امیرالمؤمنین علیه السلام وقتی شنید مردم سخن او را مبنی بر اینکه پیامبر صلی الله علیه و آله وی را بر دیگران مقدّم داشته است نمی پذیرند، در جایی به نام رحبه در کوفه به میان آن مردم آمد و در مقام پاسخ به منازعه نمایندگان، مردم را سوگند داد که هر کس در روز غدیر خم آن سخن را از پیامبر صلی الله علیه و آله شنیده است به پا خیزد و جز کسی که از رسول خدا شنیده برنخیزد. در آنجا شماری از صحابه که تعدادشان به روایتی 12 تن و به روایتی 12 تن از اصحاب بدر و به روایتی دیگر 13 تن و به قولی 30 تن و به دیگر روایت ،17 تن به پا خاستند و شهادت دادند که آن سخن را از رسول خدا صلی الله علیه و آله شنیده اند. (مسند احمد بن حنبل)

*حضرت علی (ع) علی رغم شعارهای عدالتخواهی، در عمل بعضاً پیروز نشدند. این طبیعت فعالیت اجتماعی سیاسی است. اما سوال این است که چه شرایطی پیش می آید که حکومتی که حتی معصوم در رأس آن است نتواند پیروز گردد؟

در پاسخ به این سوال در بدو امر باید در خصوص مفروض حکومت عدل علوی توضیحی ارائه دهم. امیرالمومنین در بدو حکومت شعارهای خود را ارائه کردند و اشاره فرمودند که بر اساس سنت پیامبر و تشخیص خودشان عمل خواهند کرد و بیت المال را حتی اگر کابین زنان شده باشد و یا نهرهایی باشند که از درون خانه ها عبور نموده باشند به بیت المال برخواهند گرداند. در مقابل زیاده خواهی ها خواهند ایستاد. حقیقتاً هم چنین بود و علی (ع) هیچ گاه از آرمان ها کوتاه نیامدند و به خاطر دنیای دیگران، آخرت خود را در معرض خراب و ویرانی قرار ندادند و در نهایت نیز بر سر اصول خود کشته شدند که قتل علی بن ابی طالب (ع) فی محراب عبادته لشده عدله

اما سوال اینجاست که اساساً مجموعه نظام سیاسی امیرالمومنین (ع) چه میزان در تحقق آرمانها و اهداف خود پیروز شدند و حکومت ایشان در این خصوص چه میزان کارآمدی داشت؟

نگاهی اجمالی به خطب و نامه های نهج البلاغه حاکی از آن است که در دوره حکومت ایشان استانداران و فرمانداران متعددی بودند که دست به خیانت زدند و علی (ع) علی رغم تمامی حساسیت ها و برخوردهای بی اغماض در مواردی پیروز به سامان دهی امور نشدند. حتی در برخی از موارد، حمله ها و غارت های متعددی با نام الغارات - که به مرزها از طرف دشمنان انجام می شد تا هم پیامی برای حمایت از مخالفان داخلی علی (ع) باشد و هم کارآمدی حکومت ایشان را زیر سوال ببرد- بی پاسخ ماند. نامه های 3، 5، 20، 33، 40، 41، 43، 45 و خطبه های 25و 29 در این خصوص به روشنی واضح است.

البته این به معنی نفی دستاوردهای بسیار مهم حکومت حضرت نیست. احیا سنت پیامبر (ص) به معنای جامع که میرانده شده بود و نشان دادن حقیقت دین در مقابل قرائت های انحرافی از مهمترین دستاوردها بود. در کوفه، پایین ترین طبقات مردم، دارای مسکن بودند و از نان گندم می خوردند و از آب شیرین می نوشیدند. اما به هر حال جامعه ای که در رأس آن معصوم قرار گرفته است دارای مسائلی آنچنانی نیز بود که ذکر شد. در تحلیل چرایی این موضوع از مباحثی همچون ریشه های تاریخی این مساله و اینکه اساساً جامعه ای که علی (ع) تحویل گرفت در مدار انحراف قرار گرفته بود می گذریم.

در پاسخ به این سوال از برخی خطب حضرت در نهج البلاغه استمداد می گیریم. حضرت در خطبه 216 به حقوق طرفینی حاکم و مردم اشاره می نمایند و بیان می دارند که اگر والی حق رعیت را ادا کند و رعیت حق والی را ادا کند حق عزیز خواهد شد و زمانه مطبوع خواهد گشت.

ایشان می فرمایند که رعیت جز با صلاح والیان اصلاح نمی شوند و والیان جز با استقامت مردم در راستا صلاح قرار نمی گیرند.بعد ایشان می فرمایند اما وقتی که نخبگان به خاطر حق عظیمی که تعطیل می گردد و بخاطر باطل عظیمی که بدان عمل می گردد وحشت ننمایند طبیعی است که ابرار ذلیل شوند و اشرار عزیز گردند. ایشان در خطبه 166 می فرمایند که ای مردم اگر در کمک حق کوتاهی نمی کردید و در نابودی باطل سستی نمی نمودید هیچگاه دیگران در شما طمع نمی کردند و بر شما رجحان نمی یافتند.در خطبه 129 می فرمایند کجایند خوبان و صلحای شما، کجایند آزادگان و بزرگان شما…فانا لله و انا الیه راجعون! فساد ظاهر شده و کسی نیست که آن را انکار نماید و آن را تغییر دهد….

به جز معصوم (ع)، انسان ها در معرض خطا هستند و لذا در چنین شرایطی، حتی اگر در حکومتی که معصوم در رأس آن قرار گرفته است، مردم و نخبگان در صحنه تحقق ارزشها و نظارت بر روند امورمستحکم و پر استقامت نایستند پیروزیت ها قابل دسترسی نخواهد بود. البته در کنار این استقامت وحساسیت نسبت به حق عظیم و باطل عظیم، احتیاجمند بصیرت هستیم. امروز اگر می خواهیم که انقلاب اسلامی در مواجهه با چالش ها سربلند بیرون بیاید و آرمانهای امام و شهدا محقق شوند باید واقع بینانه، آگاهانه، بصیرانه، شکیبا و پر استقامت در صحنه باشیم.

اگر ما در زمان امیرالمومنین بودیم آیا با دیدن نابسامانیها در مقابل حضرتش می ایستادیم و یا مأیوس صحنه را رها می کردیم و یا با خصوصیات فوق در صحنه می بودیم و سهم خود را در تحقق آرمانها ادا می کردیم؟

*صندلی امیرمومنان علی (ع) را از منظر بزرگان مذاهب مختلف و همچنین روایات معصومین چطور می توان تبیین کرد؟

امیرالمومنین باب علم نبی است. جناب احمد ابن حنبل می گوید: به آن اندازه که برای علی (ع) فضائل صحیح وارد شده برای هیچیک از صحابه وارد نشده است. او می گوید که علی را نمی توان با هیچیک از صحابه مقایسه کرد.

ابن عباس می گوید: علی (ع) چهار ویژگی دارد که دیگران ندارند. وی نخستین کسی است که با رسول خدا نماز خوانده است، در هر جنگی پرچم رسول خدا را در دست داشته، در هر ستیزی که دیگران گریخته اند ایستادگی نموده و کسی است که رسول خدا را غسل داده و در قبر نهاد.

زید بن ثابت به امام عرض کرد که صندلی تو نسبت به رسول خدا صندلیی است که احدی با آن نمی تواند برابری کند.

خود آن حضرت در نهج البلاغه می فرماید که نسبت من به رسول خدا، مانند نسبت دو شاخه ای است که از یک ریشه و بن برآمده باشد یا مانند نسبت ساعد به بازوی دست است که آرنج در وسط آنها قرار گرفته است و هر دو، از استخوان شانه روییده اند.

در آن حدیث بسیار صحیح، پیامبر (ص) به علی (ع) فرمود: منزلت تو به من مثل منزلت هارون به موسی است جز اینکه نبی ای بعد از من وجود ندارد.

روایت هایی از این دست بسیار است که در خصوص شأن امیرالمومنین نقل شده است. بر همین اساس است که امیرالمومنین تنها کسی است که ادعا نموده سلونی قبل ان تفقدونی از من بپرسید قبل از اینکه مرا از دست بدهید که من به راه های آسمان از راه های زمین آشناترم.

امیرالمومنین در سنت بعد از پیامبر صندلی برجسته ای دارد و رکن امامت است و بقیه ائمه نیز صندلی ویژه ای برای امیرالمومنین نسبت به خود قائل بودند.

امام سجاد با آن عظمت روحی و معنوی که داشت و به سید الساجدین معروف است وقتی از ایشان در خصوص شدت عبادت سوال شد فرمودند این در مقابل عبادت جدم امیرالمومنین چیزی نیست.

bestcanadatours.com: مجری سفرهای کانادا و آمریکا | مجری مستقیم کانادا و آمریکا، کارگزار سفر به کانادا و آمریکا

malayro.ir: مالزی: سفر به کشور زیبای مالزی و دیدار از شهرهای توسعه یافته کوالالامپور، پنانگ و لنکاوی

asiaro.ir: آسیا رو: سفر به آسیا، جنوب شرقی آسیا، آسای مرکزی و خاورمیانه

منبع: خبرگزاری مهر
انتشار: 25 دی 1400 بروزرسانی: 25 دی 1400 گردآورنده: blogpo.ir شناسه مطلب: 5571

به "امام علی(ع)؛ احیاگر سنت پیامبر، کارآمدی حکومت امیرالمومنین" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "امام علی(ع)؛ احیاگر سنت پیامبر، کارآمدی حکومت امیرالمومنین"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید